I-Turner syndrome

I-Turner syndrome yisimo sezakhi zofuzo esingavamile lapho owesifazane engenawo ama-chromosomes ama-X ajwayelekile.
Inani elijwayelekile lama-chromosomes womuntu angama-46. Ama-chromosomes aqukethe zonke izakhi zakho zofuzo ne-DNA, okuyizakhi zomzimba. Amabili ala ma-chromosomes, ama-chromosomes ezocansi, anquma ukuthi uba ngumfana noma intombazane.
- Abesifazane imvamisa banama-chromosomes amabili obulili afanayo, abhalwe njengo-XX.
- Abesilisa bane-X ne-Y chromosome (ebhalwe njenge-XY).
Ku-Turner syndrome, amaseli alahlekile yonke noma ingxenye ye-X chromosome. Isimo senzeka kuphela kwabesifazane. Ngokuvamile, owesifazane one-Turner syndrome une-chromosome engu-1 X kuphela. Abanye bangaba nama-chromosomes ama-2 X, kepha okukodwa akuphelele. Kwesinye isikhathi, owesifazane unamaseli athile anama-chromosomes ama-2 X, kepha amanye amaseli anangu-1 kuphela.
Ukutholakala okungenzeka kwekhanda nentamo kufaka phakathi:
- Izindlebe ziphansi.
- Intamo ibonakala ibanzi noma ifana newebhu.
- Uphahla lomlomo luncane (ulwanga oluphakeme).
- Izinwele ngemuva kwekhanda ziphansi.
- Umhlathi ongezansi uphansi futhi ubonakala sengathi uphela (buyela emuva).
- Ukujikisa izinkophe namehlo omile.
Okunye okutholakele kungafaka:
- Iminwe nezinzwane kufushane.
- Izandla nezinyawo zivuvukele ezinganeni.
- Izipikili zincane futhi ziya phezulu.
- Isifuba sibanzi futhi siyisicaba. Izingono zibonakala zihlukaniswe kabanzi.
- Ukuphakama ngesikhathi sokuzalwa kuvame ukuba kuncane kunesilinganiso.
Ingane ene-Turner syndrome imfushane kakhulu kunezingane ezineminyaka efanayo nobulili. Lokhu kubizwa ngesiqu esifushane. Le nkinga kungenzeka ingabonwa emantombazaneni ngaphambi kweminyaka yobudala eyi-11.
Ukuthomba kungenzeka kungabikho noma kungapheli. Uma ukuthomba kwenzeka, kuvame ukuqala eminyakeni ejwayelekile. Ngemuva kweminyaka yobudala bokuthomba, ngaphandle kwalapho kulashwa ngamahomoni abesifazane, lokhu okutholakele kungaba khona:
- Izinwele ze-pubic zihlala zikhona futhi zivamile.
- Ukukhula kwamabele kungenzeka kungenzeki.
- Izikhathi zokuya esikhathini azikho noma zilula kakhulu.
- Ukoma kwesitho sangasese sowesifazane kanye nobuhlungu bokuya ocansini kuvamile.
- Ukungabi nenzalo.
Kwesinye isikhathi, ukuxilongwa kwe-Turner syndrome kungenzeka kungenziwa kuze kube umuntu omdala. Kungatholwa ngoba owesifazane unezikhathi ezilula kakhulu noma akekho esikhathini futhi unezinkinga zokukhulelwa.
I-Turner syndrome ingatholakala kunoma yisiphi isigaba sokuphila.
Kungatholakala ngaphambi kokuzalwa uma:
- Ukuhlaziywa kwe-chromosome kwenziwa ngesikhathi sokuhlolwa kokubeletha.
- I-cystic hygroma ukukhula okuvame ukwenzeka endaweni yekhanda nentamo. Lokhu kutholakala kungabonakala ku-ultrasound ngesikhathi sokukhulelwa futhi kuholele ekuhloleni okuqhubekayo.
Umhlinzeki wezokunakekelwa kwempilo uzokwenza ukuhlolwa ngokomzimba futhi abheke izimpawu zokuthuthuka okungajwayelekile. Izinsana ezine-Turner syndrome zivame ukuvuvukala izandla nezinyawo.
Ukuhlolwa okulandelayo kungenziwa:
- Amazinga ama-hormone egazi (i-luteinizing hormone, i-estrogen, ne-follicle-stimulating hormone)
- I-Echocardiogram
- I-Karyotyping
- I-MRI yesifuba
- I-Ultrasound yezitho zokuzala nezinso
- Ukuhlolwa kwepelvic
Olunye uvivinyo olungenziwa ngezikhathi ezithile lubandakanya:
- Ukuhlolwa kwengcindezi yegazi
- Ukuhlolwa kwendlala yegilo
- Ukuhlolwa kwegazi kwe-lipids ne-glucose
- Ukuhlolwa kokuzwa
- Ukuhlolwa kwamehlo
- Ukuhlolwa kwesisindo samathambo
I-hormone yokukhula ingasiza ingane ene-Turner syndrome ukuthi ikhule ibe yinde.
I-Estrogen namanye ama-hormone avame ukuqala lapho intombazane ineminyaka engu-12 noma engu-13 ubudala.
- Lokhu kusiza kudala ukukhula kwamabele, izinwele zasesidlangalaleni, ezinye izici zobulili, nokukhula kokuphakama.
- Ukwelashwa kwe-Estrogen kuyaqhubeka ngempilo kuze kube seminyakeni yokunqamuka kokuya esikhathini.
Abesifazane abane-Turner syndrome abafisa ukukhulelwa bangacabanga ukusebenzisa iqanda lomnikeli.
Abesifazane abane-Turner syndrome bangadinga ukunakekelwa noma ukuqashwa kulezi zinkinga zempilo ezilandelayo:
- Ukwakhiwa kwe-Keloid
- Ukulahlekelwa ukuzwa
- Umfutho wegazi ophezulu
- Isifo sikashukela
- Ukuncipha kwamathambo (i-osteoporosis)
- Ukunwetshwa kwe-aorta nokuncipha kwe-aortic valve
- Isifo senkwethu
- Ukukhuluphala ngokweqile
Ezinye izindaba zingafaka:
- Ukuphathwa kwesisindo
- Ukuzivocavoca umzimba
- Ukushintshela ebudaleni
- Ukucindezeleka nokudangala ngenxa yezinguquko
Labo abane-Turner syndrome bangaba nempilo ejwayelekile lapho bebhekwa ngokucophelela ngumhlinzeki wabo.
Ezinye izinkinga zempilo zingafaka:
- Indlala yegilo
- Izinkinga zezinso
- Ukutheleleka kwendlebe okuphakathi
- I-Scoliosis
Ayikho indlela eyaziwayo yokuvimbela i-Turner syndrome.
Isifo seBonnevie-Ullrich; I-Gonadal dysgenesis; I-Monosomy X; XO
I-Karyotyping
I-Bacino CA, i-Lee B. ICytogenetics Ku: Kliegman RM, St Geme JW, Blum NJ, Shah SS, Tasker RC, Wilson KM, eds. Incwadi kaNelson Yezingane. Umhlaka 21. IPhiladelphia, PA: Elsevier; 2020: isahluko 98.
USorbara JC, uWherrett DK. Ukuphazamiseka kokukhula kocansi. Ku: Martin RJ, Fanaroff AA, Walsh MC, ama-eds. UFanaroff kanye neMithi kaMartin's Neonatal-Perinatal Medicine. Umhla ka-11. IPhiladelphia, PA: Elsevier; 2020: isahluko 89.
I-Styne DM. I-Physiology nokuphazamiseka kokuthomba. Ku: Melmed S, Auchus RJ, Goldfine AB, Koenig RJ, Rosen CJ, abahleli. Incwadi kaWilliams ye-Endocrinology. Umhlaka 14. IPhiladelphia, PA: Elsevier; 2020: isahluko 26.