Ubuhlungu Bomlenze Emhlane: Ingabe Umdlavuza Womkhuhlane?

-Delile

• Ubuhlungu beqolo nomdlavuza wamaphaphu
• Izimpawu ezivamile zomdlavuza wamaphaphu
• Izici zobungozi zomdlavuza wamaphaphu
• Ingabe uyabhema imikhiqizo kagwayi?
• Ingabe uhogela intuthu kagwayi?
• Ingabe uke wachayeka ku-radon?
• Ingabe uvezwe kuma-carcinogens aziwayo?
• Lapho uzobona udokotela wakho
• Ukuvimbela umdlavuza wamaphaphu ekusakazekeni
• Ukudla okudlela endlini

Ubuhlungu beqolo nomdlavuza wamaphaphu

Kunezimbangela eziningi zezinhlungu zasemhlane ezingahlobene nomdlavuza. Kodwa ubuhlungu beqolo bungahambisana nezinhlobo ezithile zomdlavuza kubandakanya umdlavuza wamaphaphu.

Ngokusho kweDana-Farber Cancer Institute, cishe amaphesenti angama-25 abantu abanomdlavuza wamaphaphu babhekana nobuhlungu emuva. Eqinisweni, ubuhlungu beqolo buvame ukuba yisifo sokuqala somdlavuza wamaphaphu abantu abasibonayo ngaphambi kokuxilongwa.

Ubuhlungu emhlane wakho bungaba uphawu lomdlavuza wamaphaphu noma ukusabalala kwesifo.

Ubuhlungu beqolo bungaphakama futhi njengomphumela oseceleni wokwelashwa komdlavuza.

Izimpawu ezivamile zomdlavuza wamaphaphu

Uma ukhathazekile ukuthi ubuhlungu bakho bangemuva bungaba uphawu lomdlavuza wamaphaphu, cabanga ukuthi unazo yini ezinye izimpawu ezivamile zomdlavuza wamaphaphu njenge:

• ukukhwehlela okuphikelelayo okuqhubeka nokuba kubi
• ubuhlungu besifuba obungapheli
• ekhwehlela igazi
• ukuphelelwa umoya
• isifuba
• ukushaqeka
• ukukhathala
• ikhanda
• i-pneumonia engapheli noma i-bronchitis
• ukuvuvukala kwentamo nobuso
• ukulahlekelwa isifiso sokudla
• ukuncipha komzimba

Izici zobungozi zomdlavuza wamaphaphu

Ukuqonda izici eziyingozi zomdlavuza wamaphaphu kungasiza ekunqumeni ukuthi ubuhlungu obusemhlane wakho bungaba yini inkomba yomdlavuza wamaphaphu. Amathuba akho okuthola umdlavuza wamaphaphu akhula ngokuziphatha okuthile nokuchayeka:

Ingabe uyabhema imikhiqizo kagwayi?

Iveza ukuthi ukubhema ugwayi kuyinto ephezulu engcupheni. Ukubhema kuxhunyaniswa namaphesenti angu-80 kuya kwangu-90 omdlavuza wamaphaphu.

Ingabe uhogela intuthu kagwayi?

Ngokwe-CDC minyaka yonke intuthu kagwayi iphumela ekufeni komdlavuza wamaphaphu ongaphezu kuka-7 300 wabangabhemi eU.S.

Ingabe uke wachayeka ku-radon?

I-U.S. Environmental Protection Agency (EPA) ikhomba ukuthi i-radon iyimbangela yesibili ehamba phambili yomdlavuza wamaphaphu. Kuholela ezimweni ezingaba ngu-21,000 zomdlavuza wamaphaphu unyaka ngamunye.

Ingabe uvezwe kuma-carcinogens aziwayo?

Ukuvezwa kwezinto ezifana ne-asbestos, i-arsenic, i-chromium, ne-diesel exhaust kungaholela kumdlavuza wamaphaphu.

Lapho uzobona udokotela wakho

Uma unezimpawu eziphikelelayo, kufaka phakathi ubuhlungu emhlane wakho obukhathazayo, yenza i-aphoyintimenti nodokotela wakho.

Uma udokotela wakho ecabanga ukuthi umdlavuza wamaphaphu ungaba imbangela yezimpawu zakho, ngokujwayelekile bazoxilonga besebenzisa ukuhlolwa komzimba, ukucabanga, kanye nokuhlolwa kwebhu.

Uma bethola umdlavuza wamaphaphu, ukwelashwa kuzoya ngohlobo, isigaba, nokuthi sekuhambe ibanga elingakanani. Izinketho zokwelashwa zifaka:

• ukuhlinzwa
• ukwelashwa ngamakhemikhali
• ukwelashwa ngemisebe
• umzimba we-stereotactic radiotherapy (ama-radiosurgery)
• i-immunotherapy
• ukwelashwa okuqondisiwe

Ukuvimbela umdlavuza wamaphaphu ekusakazekeni

Kunoma imuphi umdlavuza, ukutholwa kusenesikhathi kanye nokuxilongwa kuthuthukisa amathuba okwelashwa. Umdlavuza wamaphaphu, noma kunjalo, uvame ukuba nezimpawu ezimbalwa ezaziwa ngesikhathi usaqala.

Isikhathi sokuqala umdlavuza wamaphaphu uvame ukukhonjwa ngenkathi udokotela ehlola enye into, njengokufaka i-X-ray yesifuba ngokuqhekeka kwezimbambo.

Enye yezindlela zokubamba umdlavuza wamaphaphu kusenesikhathi ngokuhlola okusebenzayo uma useqenjini eliyingozi enkulu yokuthola lesi sifo.

Isibonelo, i-US Preventive Services Task Force incoma ukuthi abantu abaneminyaka yobudala engama-55 kuya kwengama-80 abanomlando wokubhema - babe nomlando wokubhema wamaphakethe angama-30 ngonyaka futhi njengamanje babhema noma bayekile eminyakeni engu-15 edlule - bathole ukuhlolwa konyaka umthamo ophansi owenziwe ngekhompyutha (LDCT).

Izenzo ezithile ongazithatha ukunciphisa ingozi yokuthola umdlavuza wamaphaphu zifaka:

• ungabhemi noma uyeke ukubhema
• gwema intuthu kagwayi
• hlola ikhaya lakho nge-radon (lungisa uma kutholakala i-radon)
• gwema ama-carcinogens emsebenzini (gqoka imaski yobuso ukuze uvikeleke)
• udle ukudla okunomsoco okufaka izithelo nemifino
• zivocavoca njalo

Ukudla okudlela endlini

Yenza i-aphoyintimenti nodokotela wakho uma unezinhlungu emuva ezibukeka njengobuhlungu obuhambisana nomdlavuza wamaphaphu. Ukutholakala kusenesikhathi komdlavuza wamaphaphu kuzothuthukisa amathuba akho okululama.